ෆෙඩරල් පාලනයක් කියන්නෙ මොකද්ද?
සරළවම කිව්වොත් ෆෙඩරල් පාලනයක් කියන්නෙ මධ්‍යගත රජයක් සහ ප්‍රාන්ත රජයන් කීපයකින් හැදුන පාලනයක්. ප්‍රාන්ත රාජ්‍යයන්ට තමාගේ ප්‍රාන්තය තුල විවිධ මට්ටමෙන් වැදගත් තීරන ගන්න හැකියාව තියෙනවා.
ෆෙඩරල් පාලනයක සහ මධ්‍යගත පාලනයක වෙනස තියෙන්නෙ බොහෝ දෙනා හිතන පරිදි ප්‍රාන්ත රජයන්ට සහ මධ්‍යම රජයට තියෙන බලතල වල නෙවෙයි. වෙනස ෆන්ඩමෙන්ටල් එකක්.
ෆෙඩරල් රටක් කියන්නෙ ඒකක කීපයක් එකතු වෙලා තනි රටක් බිහි කර ගැනීමෙන්. ලෝකයේ තියෙන ෆෙඩරල් රාජ්‍යය වලට උදාහරණ බැලුවම මේක අපිට වඩා පැහැදිලි වෙනවා.
ඇමරිකාව - ස්වාධීන ජනපද දහ තුනක් එකතු වෙලා "ඇමරිකා එක්සත් ජනපද" (ජනපදය නෙවෙයි) කියන තනි රට පිහිටුවා ගන්නෙ. ඊට කලින් මේ ජනපද බ්‍රිතාන්‍යය අධිරාජ්‍යය යටතේ වෙන වෙනම ඒකක ලෙස පාලනය වුන ඒවා.
සෝවියට් සංගමය - කලින් රුසියානු අධිරාජ්‍යයට අයිති වෙලා තිබිල පසුව ස්වාධීන වුන සමාජවාදී රටවල් ගණනාවක් එකතු වෙලා තමයි සෝවියට් සංගමය පිහිටුවන්නෙ.
දකුණු අප්‍රිකාව - බ්‍රිතාන්‍යයට අයත් යටත් විජිත වුන කේප් කොලනිය සහ නතාල් බෝයර් වරු පිහිටුවා ගත්ත ඔරේන්.ජ් ෆ්‍රී සහ ට්‍රාන්ස්වාල් කියන ස්වාධීන රටවල් දෙක එක්ක එකතු වෙලා තමයි දකුණු අප්‍රිකාව කියන රට පිහිටුවන්නෙ.
ඕස්ට්‍රේලියාව - බ්‍රිතාන්‍යයන්ට අයත් වුන ස්වාධීනව පාලනය වුන ජනපද හයක් 1901 දී එකතු වෙලා ජනමත විචාරනයකින් තමයි ඕස්ට්‍රේලියාව කියන තනි රට බිහි කරන්නෙ.
ඉන්දියාව - බ්‍රිතාන්‍යය පාලනයට පෙර ඉන්දියාව කියල තනි රටක් තිබිල නෑ. සමහර කාල වලදී ප්‍රභල අධිරාජ්‍යයන් ගේ පාලනයට නතු වුනත්, බ්‍රිතාන්‍යය පාලනයට පෙර වර්තමාන ඉන්දියාවට අයත් වෙන භූමි ප්‍රදේශය එක පාලන ඒකකයක් වෙලා නෑ. ඔවුන් ගේ පොදු බව තිබ්බෙ සංස්කෘතියේ පමණයි. 1947 නිදහස ලැබනකොට කෙලින්ම බ්‍රිතාන්‍යය යටතේ පාලනය වුන ප්‍රදේශ සහ බ්‍රිතාන්‍යයන් ගෙ "රැකවරනය" යටතේ තිබ්බ මහරාජා වරුන් ගේ පාලන ප්‍රදේශ ගණනාවක් එකතු වෙලා තමයි ඉන්දියාව හැදෙන්නෙ. ඒ එකතු වෙන්න අකැමැති වුන ප්‍රදේශ කීපයක් තමයි පාකිස්ථානය විදිහට වෙන් වෙන්නෙ.
මේ වගේ උදාහරණ ගණනාවක් බැලුවොත් අපිට පැහැදිලි වෙනවා ෆෙඩරල් රටක් කියන්නෙ වෙන්ව තිබූ ප්‍රදේශ කීපයක් එකතු වෙලා රටක් බිහි කරගත්ත අවස්ථාවක් කියල.
එතකොට ලංකාවෙ ෆෙඩරල් ව්‍යවස්ථාවක් ඉල්ලන බෙදුම්වාදීන් මේක ඉල්ලන්නෙ උතුරු නැගෙනහිර දෙමළ නිජබිමක් කියන සංකල්පයේ ඉඳල. ඔවුන් ගේ තර්කය වෙන්නෙ උතුර කියන දෙමළ ප්‍රදේශය සහ දකුණ කියන සිංහල ප්‍රදේශය එකතු වෙලා ලංකාව කියන ෆෙඩරල් රට බිහිවිය යුතු බව.
එතකොට අපි ෆෙඩරල් ව්‍යවස්ථාවක් පිළිගත්ත කියන්නෙ කෙලින්ම නිජබිම් සංකල්පය පිළිගත්ත කියන එක.
නිජබිම් සංකල්පය කියන්නෙ කිසිම ඓතිහාසික පදනමක් නැති පට්ටපල් බොරුවක්.
මෙතන තවත් වැදගත් දෙයක් තමයි ෆෙඩරල් කියන සංකල්පයේම තියෙනවා "සිය කැමැත්තෙන් එකතු වූ පාලන ඒකක වලට කැමැත්තෙන් වෙන් වී යාමේ අයිතිය තියෙනවා" කියන එක. දැන් මම කියන්නෙ මේ යෝජිත ව්‍යවස්ථාවේ මේක තියෙනව කියල නෙවෙයි. නමුත් ෆෙඩරල් සංකල්පයේ මේක තියෙනවා.
උදාහරණයකට සෝවියට් සංගමයේ ව්‍යවස්ථාව අනුව ඕනෑම සමූහාන්ඩුවකට තමා කැමති ඕනම වෙලාවක ඉවත් වෙන්න පුළුවන්. සමාජවාදයේ බිඳවැටීමත් එකක් මේ සමූහාන්ඩු කිසිම අරගලයකින් ලේ හැලීමකින් තොරව ස්වාධීන රටවල් බවට පත් වුනේ ඒ අනුව.
ඇමරිකාවේ ව්‍යවස්ථාව අනුව ජනපදයකට වෙන් වෙන්න බැරි වුනත්, අර "කැමැත්තෙන් එක වූ නිසා කැමැත්තෙන් වෙන්වීමේ අයිතිය ඇත" කියන සංකල්පය මත බොහෝ විට "වෙන්වීමේ ව්‍යාපාර" ඇමරිකානු ඉතිහාසයේ දකින්නට පුළුවන්. 1860 දි ඒ වගේ වෙන්වීමේ තැතක් කෙලවර වුනේ මිලියනයක් දෙනා මියගිය සිවිල් යුද්ධයකින්.
ෆෙඩරල් පාලනයක සහ මධ්‍යගත පාලනයක වෙනස තියෙන්නෙ බොහෝ දෙනා හිතන පරිදි ප්‍රාන්ත රජයන්ට සහ මධ්‍යම රජයට තියෙන බලතල වල නෙවෙයි. වෙනස ෆන්ඩමෙන්ටල් එකක්.
ෆෙඩරල් රටක් කියන්නෙ ඒකක කීපයක් එකතු වෙලා තනි රටක් බිහි කර ගැනීමෙන්. ලෝකයේ තියෙන ෆෙඩරල් රාජ්‍යය වලට උදාහරණ බැලුවම මේක අපිට වඩා පැහැදිලි වෙනවා.
ඇමරිකාව - ස්වාධීන ජනපද දහ තුනක් එකතු වෙලා "ඇමරිකා එක්සත් ජනපද" (ජනපදය නෙවෙයි) කියන තනි රට පිහිටුවා ගන්නෙ. ඊට කලින් මේ ජනපද බ්‍රිතාන්‍යය අධිරාජ්‍යය යටතේ වෙන වෙනම ඒකක ලෙස පාලනය වුන ඒවා.
සෝවියට් සංගමය - කලින් රුසියානු අධිරාජ්‍යයට අයිති වෙලා තිබිල පසුව ස්වාධීන වුන සමාජවාදී රටවල් ගණනාවක් එකතු වෙලා තමයි සෝවියට් සංගමය පිහිටුවන්නෙ.
දකුණු අප්‍රිකාව - බ්‍රිතාන්‍යයට අයත් යටත් විජිත වුන කේප් කොලනිය සහ නතාල් බෝයර් වරු පිහිටුවා ගත්ත ඔරේන්.ජ් ෆ්‍රී සහ ට්‍රාන්ස්වාල් කියන ස්වාධීන රටවල් දෙක එක්ක එකතු වෙලා තමයි දකුණු අප්‍රිකාව කියන රට පිහිටුවන්නෙ.
ඕස්ට්‍රේලියාව - බ්‍රිතාන්‍යයන්ට අයත් වුන ස්වාධීනව පාලනය වුන ජනපද හයක් 1901 දී එකතු වෙලා ජනමත විචාරනයකින් තමයි ඕස්ට්‍රේලියාව කියන තනි රට බිහි කරන්නෙ.
ඉන්දියාව - බ්‍රිතාන්‍යය පාලනයට පෙර ඉන්දියාව කියල තනි රටක් තිබිල නෑ. සමහර කාල වලදී ප්‍රභල අධිරාජ්‍යයන් ගේ පාලනයට නතු වුනත්, බ්‍රිතාන්‍යය පාලනයට පෙර වර්තමාන ඉන්දියාවට අයත් වෙන භූමි ප්‍රදේශය එක පාලන ඒකකයක් වෙලා නෑ. ඔවුන් ගේ පොදු බව තිබ්බෙ සංස්කෘතියේ පමණයි. 1947 නිදහස ලැබනකොට කෙලින්ම බ්‍රිතාන්‍යය යටතේ පාලනය වුන ප්‍රදේශ සහ බ්‍රිතාන්‍යයන් ගෙ "රැකවරනය" යටතේ තිබ්බ මහරාජා වරුන් ගේ පාලන ප්‍රදේශ ගණනාවක් එකතු වෙලා තමයි ඉන්දියාව හැදෙන්නෙ. ඒ එකතු වෙන්න අකැමැති වුන ප්‍රදේශ කීපයක් තමයි පාකිස්ථානය විදිහට වෙන් වෙන්නෙ.
මේ වගේ උදාහරණ ගණනාවක් බැලුවොත් අපිට පැහැදිලි වෙනවා ෆෙඩරල් රටක් කියන්නෙ වෙන්ව තිබූ ප්‍රදේශ කීපයක් එකතු වෙලා රටක් බිහි කරගත්ත අවස්ථාවක් කියල.
එතකොට ලංකාවෙ ෆෙඩරල් ව්‍යවස්ථාවක් ඉල්ලන බෙදුම්වාදීන් මේක ඉල්ලන්නෙ උතුරු නැගෙනහිර දෙමළ නිජබිමක් කියන සංකල්පයේ ඉඳල. ඔවුන් ගේ තර්කය වෙන්නෙ උතුර කියන දෙමළ ප්‍රදේශය සහ දකුණ කියන සිංහල ප්‍රදේශය එකතු වෙලා ලංකාව කියන ෆෙඩරල් රට බිහිවිය යුතු බව.
එතකොට අපි ෆෙඩරල් ව්‍යවස්ථාවක් පිළිගත්ත කියන්නෙ කෙලින්ම නිජබිම් සංකල්පය පිළිගත්ත කියන එක.
නිජබිම් සංකල්පය කියන්නෙ කිසිම ඓතිහාසික පදනමක් නැති පට්ටපල් බොරුවක්.
මෙතන තවත් වැදගත් දෙයක් තමයි ෆෙඩරල් කියන සංකල්පයේම තියෙනවා "සිය කැමැත්තෙන් එකතු වූ පාලන ඒකක වලට කැමැත්තෙන් වෙන් වී යාමේ අයිතිය තියෙනවා" කියන එක. දැන් මම කියන්නෙ මේ යෝජිත ව්‍යවස්ථාවේ මේක තියෙනව කියල නෙවෙයි. නමුත් ෆෙඩරල් සංකල්පයේ මේක තියෙනවා.
උදාහරණයකට සෝවියට් සංගමයේ ව්‍යවස්ථාව අනුව ඕනෑම සමූහාන්ඩුවකට තමා කැමති ඕනම වෙලාවක ඉවත් වෙන්න පුළුවන්. සමාජවාදයේ බිඳවැටීමත් එකක් මේ සමූහාන්ඩු කිසිම අරගලයකින් ලේ හැලීමකින් තොරව ස්වාධීන රටවල් බවට පත් වුනේ ඒ අනුව.
ඇමරිකාවේ ව්‍යවස්ථාව අනුව ජනපදයකට වෙන් වෙන්න බැරි වුනත්, අර "කැමැත්තෙන් එක වූ නිසා කැමැත්තෙන් වෙන්වීමේ අයිතිය ඇත" කියන සංකල්පය මත බොහෝ විට "වෙන්වීමේ ව්‍යාපාර" ඇමරිකානු ඉතිහාසයේ දකින්නට පුළුවන්. 1860 දි ඒ වගේ වෙන්වීමේ තැතක් කෙලවර වුනේ මිලියනයක් දෙනා මියගිය සිවිල් යුද්ධයකින්.
උපුටාගැනීම අන්තර්ජාලයෙන්...
About selfie kaviya
No comments